της Ματίνας Κουμεντή στην Ημερίδα Τουρισμού (13.04.2003)
Λόγω απουσίας της κας Κουμεντή, η παρουσίαση των αποτελεσμάτων έγινε από τον κύριο Αλέξανδρο Σεμιτέκολο

TA ΚΥΘΗΡΑ – ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ
(όπως συγκεντρώθηκαν στο τουριστικό πανόραμα 12-15 Απριλίου 2002 & 28-31 Μαρτίου 2003

Θα σας παρουσιάσω τα στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από δυο μικρές έρευνες που διεξήχθησαν κατά τη διάρκεια του Τουριστικού Πανοράματος στον Ο.Λ.Π. στον Πειραιά στις 12-15 Απριλίου 2002 και 28-31 Μαρτίου 2003. Τα άτομα που συμμετείχαν και στις δυο έρευνες είχαν έρθει διακοπές στο νησί των Κυθήρων και το μεγαλύτερο ποσοστό είχε παραμείνει στο νησί περισσότερο από 3 μέρες.

Η πρώτη έρευνα αφορά στις εντυπώσεις που απεκόμισαν οι επισκέπτες από το νησί, χωρίς να υπάρχει συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο, και για αυτό τα όσα έγραψαν στο βιβλίο επισκεπτών είναι αυθόρμητα και ιδιαίτερα ενδιαφέροντα. Εάν υποθέσουμε ότι η φυσική ομορφιά ενός νησιού είναι ο σημαντικότερος λόγος για να προσελκύσει επισκέπτες, τότε τα μηνύματα που προκύπτουν από τις εντυπώσεις των επισκεπτών είναι αισιόδοξα, αφού το 100% ανέφεραν ότι τους προκάλεσε ιδιαίτερη εντύπωση η φυσική ομορφιά του νησιού. Κατά κύριο λόγο, αναφέρθηκαν στο μη αλλοτριωμένο φυσικό περιβάλλον, στις καθαρές παραλίες, καθώς και στην πολυμορφία του τοπίου. Επίσης, ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι ένα μεγάλο ποσοστό των επισκεπτών θεωρεί τη φιλοξενία που δέχθηκε από τους κατοίκους του νησιού πάρα πολύ καλή, ενώ αρκετοί έγραψαν ότι «οι Κυθήριοι είναι οι πιο καλοί άνθρωποι που συνάντησαν στη ζωή τους».

Σημαντικό ποσοστό όμως, αναφέρθηκε σε προβλήματα που συνάντησε στο νησί ή στην προσπάθειά του να φτάσει σε αυτό, τα οποία είναι λίγο πολύ γνωστά σε όλους μας, αφού είναι χρόνια.

Περίπου το 15% των επισκεπτών ομολογεί ότι συνάντησε πολλές δυσκολίες στην προσπάθεια που έκανε να φτάσει στο νησί μας. Αναφέρει ότι η πρόσβαση στα Κύθηρα είναι πραγματικά δύσκολη και ότι είναι αδιανόητο ένα νησί με τόσο φυσικό κάλλος να καταδικάζεται σε απομόνωση από την έλλειψη συχνής και σταθερής συγκοινωνίας. Το πρόβλημα αυτό εστιάζεται κυρίως στην απευθείας πρόσβαση στο νησί από τον Πειραιά ή άλλο μεγάλο λιμάνι της χώρας (π.χ. Χανιά και Καλαμάτα). Ας μην ξεχνάμε ότι τα δρομολόγια τόσο από τη Νεάπολη όσο και από το Γύθειο δεν είναι σε θέση να εξυπηρετήσουν μεγάλο αριθμό ατόμων που θέλουν να επισκεφθούν το νησί. Η γνωστή φράση «τα Κύθηρα ποτέ δεν θα τα βρούμε» αναφέρθηκε πολλές φορές. Δυσκολίες επίσης αναφέρθηκαν για την συγκοινωνία μέσα στο ίδιο το νησί, αφού η έλλειψη μέσων μεταφοράς (π.χ. Κ.Τ.Ε.Λ.) άφησε στους επισκέπτες ιδιαίτερα αλγεινή εντύπωση. Ένα μικρό ποσοστό μάλιστα, ανέφερε ότι η έλλειψη μέσου μεταφοράς από το λιμάνι σε κεντρικά σημεία του νησιού, τους ανάγκασε να εγκαταλείψουν το νησί, την επομένη μέρα, αναζητώντας άλλο προορισμό, όπως π.χ. η πολύ καλύτερα οργανωμένη Κρήτη.

Προβλήματα επίσης αντιμετώπισαν πολλοί στη διαμονή τους, καθώς ο αριθμός των καταλυμάτων κρίνεται ανεπαρκής. Στα περισσότερα καταλύματα δε, οι προσφερόμενες υπηρεσίες κρίθηκαν δυσανάλογες του κόστους διαμονής. Οι νέοι κυρίως επικεντρώθηκαν στην έλλειψη χώρων κατασκήνωσης, μία μορφή τουρισμού που βρίσκει μεγάλη ανταπόκριση σε αυτές τις ηλικίες λόγω του χαμηλού της κόστους. Ας μην ξεχνάμε ότι τα Κύθηρα έχουν ανάγκη από την παρουσία επισκεπτών, νέων στην ηλικία, οι οποίοι θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημαντικό παράγοντα διαφήμισης του νησιού.

Σχετικά με τη δεύτερη έρευνα, η οποία έγινε και τις δύο τελευταίες χρονιές, έχουμε ένα ικανοποιητικό δείγμα πεντακοσίων περίπου ερωτηθέντων οι οποίοι έχουν επισκεφτεί τα Κύθηρα. Οι απαντήσεις στο ερωτηματολόγιο προσέφεραν χρήσιμα συμπεράσματα. Έτσι λοιπόν έχουμε:
1.) Ο μέσος όρος ηλικίας των επισκεπτών είναι 36. Οι περισσότεροι είναι παντρεμένοι.
2.) Το 51 % έχει επισκεφθεί το νησί περισσότερο από μία φορά ενώ το 38% από αυτούς επισκέπτεται το νησί κάθε χρόνο.
3.) Μέσος όρος διαμονής 7 ημέρες.
4.) Σε ερώτηση για το πόσο ικανοποιητικές κρίνονται οι παρακάτω υπηρεσίες, τα αποτελέσματα είναι:
• Πρόσβαση στο νησί – καθόλου
• Διαμονή – μέτρια
• Σίτιση – πολύ
• Διασκέδαση – μέτρια
• Εσωτερική συγκοινωνία – καθόλου (ανύπαρκτη)
• Τουριστικά καταστήματα – μέτρια
• Ταξιδιωτικά γραφεία – μέτρια
• Συνθήκες υγιεινής – μέτρια
• Εξυπηρέτηση – μέτρια
Μερικά σχόλια των ερωτηθέντων όσων αφορά τις παραπάνω υπηρεσίες ήταν:
– «Αρκετά καλά καταλύματα αλλά πολύ λίγα και με αρκετά υψηλές τιμές σε σχέση με την ποιότητα υπηρεσιών που προσφέρουν».
– «Δεν υπάρχει τουριστική οργάνωση – υποδομή στο νησί»
– «Υπερτιμημένα αξιοθέατα».
5.) Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων, (77%), προτίθεται να ενθαρρύνει και άλλους να επισκεφθούν τα Κύθηρα για τις φυσικές τους ομορφιές αλλά κυρίως για την «αύρα» που αποπνέουν, όπως ενδεικτικά ανέφεραν. Το υπόλοιπο 23% πάντως δε θα πρότεινε σε κάποιον τα Κύθηρα για διακοπές λόγω της ταλαιπωρίας που υπέστησαν κατά τη διάρκεια της παραμονής τους όσο και στη μετακίνησή τους αφού είναι απαραίτητο το ιδιωτικό μεταφορικό μέσο και όπως μας είπαν, αντιμετωπίσθηκαν «…ως πεντοχίλιαρα» σε διάφορα καταστήματα. Επίσης η συμβουλή που θα έδιναν είναι …Υπομονή!
6.) Η πληροφόρηση των ερωτηθέντων για τα Κύθηρα αλλά και το έναυσμα για να τα επισκεφτούν ήταν σε ποσοστό μεγαλύτερο από 80% από φίλους και συγγενείς. Σε προσπάθειές τους να βρουν ενημερωτικό υλικό για το νησί δεν κατάφεραν τίποτα όσον αφορά αξιοθέατα, καταλύματα, εστιατόρια κ.λ.π. Το θέμα αυτό μας οδηγεί για άλλη μια φορά στη διαπίστωση της ανεπαρκούς διαφήμισης του νησιού αλλά και στην ποιότητα των προσφερομένων υπηρεσιών προς τους επισκέπτες, αφού είναι αν όχι το μόνο, το κυριότερο μέσο προβολής του νησιού.
7.) Ο κυριότερος λόγος που οδήγησε τους ερωτηθέντες στα Κύθηρα ήταν οι φυσικές τους ομορφιές τις οποίες όμως έκριναν ως υπερτιμημένες και αρκετά διαφορετικές απ’ ότι παρουσιάζονται.
8) Για την πρόσβασή τους στο νησί χρησιμοποίησαν κυρίως πλοίο και αυτοκίνητο ενώ ένα μικρό
ποσοστό, 15%, χρησιμοποίησε αεροπλάνο. Στη χρήση πλοίου ή ιπτάμενου δελφινιού αντιμετώπισαν αρκετά προβλήματα με τη συχνότητα των δρομολογίων, τις ώρες εκτέλεσής τους αλλά και με τις κρατήσεις εισιτηρίων. Εναλλακτική λύση αντί του πλοίου της γραμμής, πιο σίγουρη και πιο ευχάριστη ήταν αυτή της προσέλευσης μέσω Νεάπολης Λακωνίας. Σε ερώτηση σε όσους χρησιμοποίησαν το αεροπλάνο ως μεταφορικό μέσο προς το νησί, γιατί να προτιμήσουν αυτό αντί φθηνότερου μέσου, η απάντηση ήταν: «προς αποφυγή ταλαιπωρίας και για να είναι σίγουροι πώς θα φτάσουν στον προορισμό τους εγκαίρως»!

Ένα σημαντικό θετικό σχόλιο ήταν το ότι δεν έχει παραποιηθεί το περιβάλλον του νησιού από την τουριστική ανάπτυξη, αλλά χρειάζονται σίγουρα εγκαταστάσεις και ενέργειες προστασίας του.

Συγκριτικά τα αποτελέσματα του 2002 και του 2003 παρουσιάζουν αύξηση της δυσαρέσκειας ως προς τις γενικές υπηρεσίες του τουριστικού προορισμού «Κύθηρα» , προς το έτος 2003.
Τα παράπονα για τις τιμές και τον αριθμό των καταλυμάτων το 2003 είχαν την τιμητική τους και τελικά επιβεβαίωσαν το… «κάθε φέτος και χειρότερα». Το ίδιο και για τη συγκοινωνία, εσωτερική και εξωτερική.

Συμπερασματικά, η τουριστική πλευρά του νησιού παρουσιάζει έντονα προβλήματα για τα οποία πρέπει να ληφθούν μέτρα. Οι νέοι άνθρωποι έχουν την δύναμη και οφείλουν να προχωρήσουν δυναμικά. Ελπίζουμε ότι απόψε κάνουμε άλλο ένα βήμα εμπρός.

* ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Η τροχιά Τουρισμού της «Πορφυρίς» έχει σκοπό να προβάλλει τον τουρισμού των Κυθήρων και να βοηθήσει με όποιο τρόπο και μέσο διαθέτει, την τουριστική Ανάπτυξη του νησιού. Αναφορικά, συμμετείχε σαν ομάδα υποστήριξης σε τουριστικές εκθέσεις που παρουσιαζόταν ο Δήμος Κυθήρων. Εξέδωσε τουριστικά έντυπα που διανεμήθηκαν στις εκθέσεις και αλλού. Οργανώνει ημερίδες με θέματα τουρισμού. Το συνολικό κόστος αυτών των ενεργειών ξεπερνάει τα € 1500 ετησίως. Ελπίζουμε αυτό το κόστος να μη ξεπεράσει στο μέλλον τις ανάλογες δαπάνες των αρμοδίων για την τουριστική ανάπτυξη των Κυθήρων. Τα συμπεράσματα είναι δικά σας. Σας ευχαριστώ πολύ.

Τροχιά Τουρισμού – Πορφυρίς, Ματίνα Κουμεντή
Η παρούσα εισήγηση έγινε με τη συνεργασία του Αλέξανδρου Σεμιτέκολου.